De Effingers roman

Ook wie nog geen kennis maakte met de opmerkelijke schrijfstijl van Gabriele Tergit, zoals in het ook onlangs vertaalde Käsebier verovert de Kurfürstendamm, kan zijn hart ophalen aan De Effingers. Deze vuistdikke roman heeft aan het begin en einde een stamboom die erg behulpzaam is bij het volgen van de zich uitwaaierende families. Hun onderlinge relaties vormen het kader van het boek. Opvallend is het aantal tegenstellingen waarmee de auteur een scala aan thema’s weet te vervlechten in het verhaal dat, ondanks het uitwaaierend karakter, toch een constante factor heeft: niet iedereen heeft altijd een keuze. Het proza heeft ook in deze roman kenmerken van de nieuwe zakelijkheid; de montagetechniek en de hoofdstuktitels met de aankondiging wat er staat te gebeuren, maken het zichtbaar dat hier een auteur met een journalistieke achtergrond aan het werk was. Voeg hierbij de autobiografische elementen en de wetenschap dat het waarachtig niet meeviel een roman uit te geven die de rol van de Duitsers in WO II zo genadeloos blootlegt en lees, met groot respect, het resultaat van alle inspanningen.

Het motto van Goethe Grenzen der mensheid is zeer treffend gekozen. Tijdens het lezen valt op dat behalve vele tegenstellingen ook herhalingen voorkomen. Zo worden karaktertrekken doorgegeven aan kinderen of nichtjes en neefjes, zou dit de oneindige keten zijn waarover Goethe dicht? De herhalingen zorgen voor verbinding in de familie, er is meer plaats voor wederzijds begrip en compassie in een tijd waarin omstandigheden vragen om aanpassing. De roman omvat de periode van 1878 tot 1948, een roerige tijd met oorlogen, antisemitisme, maar ook vooruitgang en de opkomst van het socialisme. Door de families te situeren in verschillende posities wordt er een beeld geschetst van de ondernemer, de bankier, de fabrikant, de sociaal betrokkene, de bohemien, de bedrogene, de echtbreker, de romanticus en de rechtdoorzee werker.

Dit verschil in posities uit zich ook in hun manier van wonen en leven. Decadentie versus soberheid en vooral ook het mondaine Berlijn tegenover het behoudende Kragsheim waar horlogemaker Mathias Effinger woont en rustig zijn werk doet en graag zijn wandelingetje maakt. Het zuiden van Duitsland verschilt hemelsbreed van het noorden en voor jongeren is er geen werk, drie van Mathias’ zoons verlaten hun geboortedorp. Benno vertrok naar Londen waar hij meer kansen ziet dan in Duitsland. Twee andere zoons, Karl en Paul, spelen een belangrijke rol in de technische vooruitgang. Door hard werken en het overwinnen van tegenslagen laten zij zien dat het toch mogelijk is een koets te laten rijden zonder paarden ervoor. Dit levert een interessante verhaallijn op waarin klassenverschillen naar voren komen. De strijd tussen de arbeider en de fabrikant wordt uitgevochten in zaaltjes waarin gediscussieerd wordt over het verdelen van grondstoffen en de winst. Marianne, een van Karls dochters en een van de voorvechters voor sociale gelijkheid, is bijna een heilige en hoe sneu dat juist zij slachtoffer wordt van iemand die ze in eerste instantie vertrouwt.

En dan is het 1910, de jeugd laat zich horen; er hangen veranderingen in de lucht, behoefte aan inspirerend leiderschap wordt aangewakkerd door lieden die het individualisme willen inruilen voor iets hogers dat het burgerlijke ontstijgt. Het verlangen naar ‘de roes van een hoger geluk’,  is voor hen het hoogst bereikbare en staat haaks op het leven dat hun ouders leiden met hun op rente uit vermogen en luxe. 

Het nawoord van Nicole Henneberg is zowel informatief als ontroerend. Zij legt het verband tussen de auteur en de roman die zoveel gemeen heeft met Tergits leven. Na het lezen van het boek komt het totaalbeeld, de auteur en haar roman, als een meesterwerk naar voren. Ook de families met al hun liefde, hoop, tegenslagen en hun joods-zijn laten een enorme indruk achter. Zoals in de media veelvuldig vermeld, wordt de roman vergeleken

Geschreven bij De Effingers

Dit boek verhaalt over het leven van twee Joodse families in het Duitsland van 1880-1948: rijkdom en verval. Inderdaad, zoals de omslag meldt: filmisch geschreven. Ik heb ervan genoten!

Geschreven bij De Effingers

Mooi..in een ruk uitgelezen

Geschreven bij De Effingers

Een boek van wereldklasse. Behoort in je boekenkast te staan.

Geschreven bij De Effingers

geloofwaardige weergave periode 19e t/m 20e eeuw over wel en wee joodse familie(s)

Geschreven bij De Effingers

Indrukwekkend verhaal, goed geschreven. Dit boek leest alsof je een film kijkt.

Geschreven bij De Effingers

Het kabbelt maarvdoor, de eerste 150 tot 200 pagina's, over een goede, rijke, partner trouwen etc. etc. Het wordt ook wel kort interessant, als de jonge ondernemers hun sigaar opzij leggen en de moderne toekomst bespiegelen. Maar verder.... Pffffffff