De pianist van Yarmouk N.v.t.

“Dit is mijn verhaal. Het verhaal achter die foto die de wereld over ging. De foto waarop ik midden in de puinhopen achter de piano zit te zingen in een felgroen shirt. En iedereen die hem in de toekomst zal zien, zal weten: een foto vertelt nooit hoe iets is begonnen. En ook niet hoe het verdergaat.”

Prachtig verhaal dat uit nood geboren is. Aeham Ahmad is bekend c.q. beroemd geworden op YouTube en in wereldwijde media in 2014. De wijk Yarmouk in Damascus, ooit ontstaan vanuit de nood om Palestijnse vluchtelingen te huisvesten, is in dat jaar afgegrendeld van de buitenwereld. Aeham richt met een paar vrienden het kinderkoor van Yarmouk op, om op hun manier dagelijks iets positiefs te doen. Via internet bereikt zijn pianospel – én de beroemde foto – de buitenwereld.

Wie denkt een ‘typisch vluchtverhaal’ te lezen, komt echter bedrogen uit. Aehams vlucht naar Europa is verwerkt in het laatste deel van het boek. Zoals hijzelf telkens benadrukt: hij is pianist, heeft daarvoor zijn hele jeugd op de muziekschool en daarna conservatorium gezeten.
Dat is wat wordt benadrukt in dit boek: Aehams levensverhaal is heel anders dan dat van “de grijze gestalten die naar Europa komen om een stukje rijkdom te bemachtigen.”
Zijn verhaal begint eigenlijk bij dat van zijn vader, die jong blind raakt en viool leert spelen. Op zijn beurt wil hij de muziek doorgeven en heeft er alles voor over om Aeham op pianoles te krijgen. Geen sinecure voor een Palestijnse vluchteling die geen recht heeft op een Syrisch paspoort, in een arme wijk leeft en enkele uren per dag reist voor de muziekschool. Het resulteert uiteindelijk in een goed draaiende muziekwinkel waarin Aeham muzieklessen voor de hele buurt verzorgt. Hij trouwt zelfs met een leuke vrouw, ze bouwen een huis en stichten een gezin. Alles loopt op rolletjes totdat de revolutie/Syrische burgeroorlog uitbreekt.

Het verhaal van Aeham is in Duitsland opgetekend door een paar ghostwriters die zijn gedachten en manier van doen fijn op papier hebben gekregen. Na een hoofdstuk heb je door alle beelden die worden gecreëerd het gevoel werkelijk in zijn wereld rond te lopen. Er spreekt enthousiasme uit, maar ook wanhoop en angst voor de toekomst van zijn land.
Van tevoren wist ik niet wat ik hiervan moest verwachten, ik had deze pianist nog nooit in de media gezien. Nu, een enthousiaste ontmoeting later, ben ik erg blij dit boek gelezen te hebben en bovenal deze jongeman met een positieve persoonlijkheid gesproken te hebben. Zoveel energie, met een duidelijke boodschap: laten we d.m.v. muziek met elkaar, als mens, de wereld verbeteren.

Gedicht over de noodrantsoenen van de UNRWA uit de tijd van de belegering:

De doos met noodgoederen
Hé, doos, je maakt me gek
Kwel me nu niet langer.
Een hele marathon heb je me laten lopen
Van het Reidshehplein tot hiertoe en terug
Wees toch lief en kom bij me
Met jou kom ik de nacht wel door.
Man, wat heb ik zin in een glaasje
Thee, o ja, met echte suiker.
Zitten we weer aan de klaver
Terwijl we jou zo missen, lekker ding.
Hé, doos, je maakt me gek
Kwel me nu niet langer.

Rode draad in dit verhaal is muziek; Aeham Ahmad groeit op in Syrië, en ontwikkelt zich als pianodocent. Als zijn stad wordt ingenomen door IS besluit hij muziek op straat te gaan maken, te midden van de puinhoop; zijn protestsongs worden door jong en oud meegezongen, en beelden hiervan gingen via facebook en YouTube de hele wereld over.
Hoofdpersoon is de Palestijns-Syrische pianist die opgroeide in Yarmouk. Hij studeert aan het conservatorium van Homs, en werkt als muziekleraar. Samen met zijn blinde vader heeft hij een goedlopende winkel in muziekinstrumenten. In de opening van het boek beschrijft hij zijn bijzondere ervaring dat tijdens zijn pianospel op de ruïnes van zijn stad er drie vogels kwetteren, ondanks dat er in een kapotgeschoten stad bijna geen vogels meer zijn. Het verhaal beschrijft vele van dit soort fijngevoeligheden. Als Yarmouk wordt vernield door de belegering neemt hij het initiatief om muziek te maken op straat en beidt hiermee troost voor vele inwoners onder moeilijke omstandigheden. Dit verhaal is een prachtig beschreven mix van het alledaagse leven in Syrië tegen de achtergrond van de ingewikkelde politieke situatie, de oorlogsdreiging en de uiteindelijke belegering door IS. In 2014 vlucht hij via een ingewikkelde tocht naar Duitsland, en later komt ook zijn gezin over. Hier is hij een veelgevraagd concertpianist.

Via een terugblik op zijn jeugd geeft Aeham Ahmad een goede sfeerbeschrijving van het alledaagse leven in de Syrische stad Yarmoek. Het is mooi beschreven en dit boek lees je graag in een keer uit. Doordat het actueel is spreekt het erg tot de verbeelding. Ontroerend, aangrijpend, positief en troostrijk.

Titel; De pianist van Yarmouk, Aeham Ahmad
311 pagina’s
Uitgeverij Atlas, 2017, ISBN 9789045034256
Recensie L. Bos

Een foto die veel mensen wel eens gezien hebben; een man die piano speelt tussen de kapot geschoten huizen van Yarmouk (Syrië).
De foto is indrukwekkend, maar het verhaal achter de man op de foto maakt nog veel meer indruk!

De man die piano speelt is Aeham Ahmad, een man uit Syrië met Palestijnse achtergronden. Hij groeit op in een wijk van Damascus; Yarmouk een wijk waar vooral Palestijnse vluchtelingen en hun nakomelingen wonen.
Aeham beschrijft in het boek De pianist van Yarmouk zijn levensverhaal: hoe hij opgroeide in Yarmouk, hoe deze wijk eruit zag tijdens de oorlog, hoe het leven toen was, hoe hij muziek bleef maken, maar ook zijn vlucht naar Duitsland.
Het is een verhaal van iemand die alle ellende van heel dichtbij heeft meegemaakt, van iemand die honger heeft geleden, die angst had, die bang was dat zijn gezin het niet zou overleven, maar ook van iemand die de waarde van muziek kent, en die muziek bracht in de puinhopen van een kapotgeschoten Yarmouk....

Zijn moeder is onderwijzeres, zijn vader is een blinde instrumentenmaker die zichzelf bijna alles aan heeft moeten leren.
Aeham is een jongetje die gewend is om zijn vader te helpen, om zijn vader te begeleiden als hij ergens naar toe moet. De vader wil dat zijn zoon goede kansen krijgt in het leven en weet dat je daar hard voor moet werken. Hij stimuleert zijn zoon om piano te leren spelen en zo veel te oefenen dat hij er later zijn beroep van kan maken.
Vader en zoon openen een muziekwinkel waar lessen gegeven worden en instrumenten gemaakt en verkocht worden.
We leren het gewone leven kennen, de gewoontes, de gebruiken en de omgangsvormen van de inwoners van Yarmouk.

Maar dan wordt de wijk omsingelt door de rebellen van de FSA, de inwoners maken kennis met honger, angst, bombardementen en sluipschutters....hun hele leven veranderd; het staat vanaf nu in het teken van overleven.
Mensen kunnen niet meer vrij de wijk in en uit, er zijn talloze checkpoints beheerd door verschillende groeperingen, er komen ook geen goederen meer de wijk in.
Het enige eten van buitenaf zijn de dozen met levensmiddelen die de hulporganisaties van de VN af en toe de wijk in weten te krijgen.

In die tijd is muziek een belangrijk middel om de mensen even afleiding te bieden van de dagelijkse ellende, om zich sterk met elkaar verbonden te voelen, en het is een uitlaatklep voor de gevoelens.
Aeham besluit met een aantal vrienden om een piano op een kar te zetten en de wijk in te trekken, met op de achtergrond de verwoesting van de huizen gaat hij spelen op zijn piano midden op straat, hij componeert een melodie bij gedichten die mensen aanleveren. Zo ontstaan er hele persoonlijke liederen over de dagelijkse problemen, angsten en wensen van de inwoners.

Wanneer IS uiteindelijk de controle over de wijk krijgt besluit Aeham dat het niet langer veilig is, dat ze nu genoodzaakt zijn de gevaarlijke vlucht de stad uit te wagen. In eerste instantie probeert Aeham zijn gezin mee te nemen maar al snel blijkt dit te gevaarlijk.
Hij laat noodgedwongen zijn vrouw en kinderen achter en probeert zelf het land uit te komen, in de hoop later herenigd te worden.

Het is een aangrijpend verhaal, dat de oorlog in het verre Syrië een stuk dichterbij haalt.
Vooral wanneer je gaat googlen op 'Yarmouk' in combinatie met 'food aid' en de foto ziet waarvan Aeham in zijn boek de mensen benoemd die in de rij staan om een voedselpakket in ontvangst te nemen, of wanneer je googled op 'pianist van Yarmouk' en een filmpje ziet van kinderen die naast zijn piano zingen, maar ook volwassenen die met hem meezingen dan komt dat binnen!

Dit boek beschrijft het leven van Aeham Ahmad. Aeham heeft in nagenoeg alle kranten gestaan als de man welke op een piano in het kapot geschoten Yarmouk, een buitenwijk van Damascus, speelde.
Zonder een politiek oordeel te geven en zonder ergens de schuld neer te leggen omschrijft hij zijn leven vanaf zijn jeugd, hoe zijn blinde vader hem stimuleerde om klassiek piano te leren spelen, tot hij in Duitsland komt.
Al tijdens zijn muziekstudie openen Aeham en zijn vader een eigen bedrijf in het geven van muziekles en het bouwen van luiten welke over de hele wereld worden verkocht. De zaken gaan zo goed dat zij het arme bestaan dat zij lijden achter zich kunnen laten. Als de oorlog uitbreekt wordt de wijk Yarmouk, waar zij wonen, van de buitenwereld afgesloten en vlucht het gros van de mensen. Waar eerst meer dan een half miljoen mensen woonden blijven er nu nog hoogstens 50.000 over. Dit boek omschrijft het leed, de honger en de wanhoop van de mensen die achter blijven.
Dit boek omschrijft de hoop die Aerham uit de muziek haalt. Dit boek omschrijft waarom een mens vlucht uit een omgeving waar al zijn zekerheden lagen. Een boek dat het lezen waard is.

Een hartverscheurend verhaal over het leven van Aeham Ahmad.
Een boek dat je niet vergeet, het blijft dagen op je netvlies………
Aeham groeit op in een traditioneel gezin in een wijk in Damascus. Zijn familie heeft Palestijnse achtergronden.
Zijn vader is een blinde instrumentenmaker, zijn moeder onderwijzeres. We lezen over de manier van leven van het gezin en hun familie, maar ook hoe men, bijna wanhopig af en toe, probeert zich omhoog te werken voor een betere toekomst.
De vader stimuleert Aeham piano te gaan spelen om als pianist een bestaan op te bouwen. Ze openen een muziekwinkel, waar ook lessen worden gegeven.
Aeham gaat studeren aan de universiteit in Homs om opgeleid te worden tot muziekdocent.
Ondertussen ontmoet hij ook de liefde van zijn leven en trouwt met haar.
Maar dan wordt de wijk omsingelt door rebellen van de FSA en wordt ingenomen door hen. De levens van de hele familie en alle inwoners van de wijk veranderen dramatisch. Het is het begin van een tijd van ellende, verschrikkingen, wanhoop, verdriet en ontberingen. De muziek blijft voor Aeham een manier om even een heel klein beetje te genieten. Om ook andere mensen een hart onder de riem te steken zet hij de piano op een kar en trekt de wijk in, waar hij gewoon op straat speelt.
Als IS heerser wordt over de wijk besluit het gezin te vluchten; een menselijk drama volgt. Uiteindelijk bereikt Aeham alleen Duitsland.

Een indrukwekkend boek, boeiend geschreven geen moeilijke woorden, een boek dat je niet kan wegleggen. Heel actueel in deze tijd en schrijnend dat een zelfde soort boek ooit is geschreven n.a.v. de tweede wereldoorlog en nu dus dezelfde setting maar dan in Syrië.
Een foto vertelt nooit hoe iets is begonnen. En ook niet hoe het verdergaat. Maar die foto is wel de basis van dit verhaal. Een foto van de hoofdpersoon achter een piano tussen de ruïnes van de tijd.
Oorlog in Yarmouk, een buitenwijk van Damascus. Assads leger had de wijk volledig van de buitenwereld afgesloten, geen water, geen electriciteit, geen brood, geen rijst, er was niets meer. Mensen sterven van de honger. Het enige dat ze hebben is de muziek die hoop geeft op een beter leven.
Het boek vertelt het verhaal van foto, hoe het begon en hoe het verder ging. Knap vind ik het dat de hoop levend blijft en dat de muziek altijd meegaat, ook al zijn de vogels gevlucht, drie kleine vogels komen het pianospel ondersteunen met hun gezang, midden in die verwoeste stad.
Ik vond het een indrukwekkend boek dat heel toegankelijk is geschreven zodat iedereen het kan lezen.

Dit verhaal is een schrijnend stuk 'hedendaagse geschiedenis' en het geeft er duidelijk blijk van dat er van ervaringen en oorlogen in het verleden niet veel is geleerd. Dat deze ellende veel mensen wanhopig maakt door de bombardementen, honger, angst en desolate gevoelens is intriest.

Dit actuele, biografische relaas is een vrij plat verhaal, waarmee ik bedoel dat het ééndimensionaal is, omdat er geen sprake is van meerdere verhaallijnen. Het is het verhaal van Aeham en hoe hij zijn leven in Syrië heeft geleefd en ervaren.
Het springt wel heen en weer in de tijd en via de flashbacks wordt er een inkijkje geboden in het verleden van de hoofdpersoon. Dit geeft de opbouw van het verhaal.

Het boek leest vlot en is geen literair hoogstandje te noemen, maar zo is het ongetwijfeld ook niet bedoeld. Aeham Ahmad heeft zijn muziek, filmpjes en foto's op het internet gezet en hiermee nu ook zijn verhaal wereldkundig gemaakt.
Het geeft een heel andere kijk op de oorlog en de exodus, dan de filmpjes in het journaal van de vluchtelingen die in bootjes aankomen in Turkije, Griekenland, Calais, .............

Het beeld van de man die tussen de brokstukken van het oorlogsgeweld in Syrië piano speelt, heeft heel de wereld gezien. Hoe die beelden tot in de westerse wereld zijn geraakt is een ander verhaal dat alleen door de auteur, Aeham Ahmad, zelf kan verteld worden. En dat doet hij ook in dit biografische boek, De pianist van Yarmouk.
Een verhaal dat vlot leest en echt opgetekend is zoals de auteur het verteld, zonder al teveel poespas.
Het grootste gedeelte van het boek gaat over Aeham’s jeugd, zijn ouders, vrienden, gezin en natuurlijk over hoe de muziek hem steeds heeft blijven sturen.
Van een gewoon doordeweeks gezin, tot iemand die toch goed in zaken was maar omwille van het Syrisch beleg alles kwijtraakte is een verhaal dat menig Syriër of Palestijn kent. Maar de moed en de doorgedrevenheid om muziek te blijven spelen maakt dit verhaal alleen maar heldhaftig.
Spijtig genoeg zijn er zoals Aeham heel veel mensen slachtoffer van dit smerige oorlogsspel dat Assad speelt. En spijtig genoeg zijn er niet zoveel mensen die er een beter leven hebben door gekregen, als ze dan nog in leven zijn.
Een verhaal dat een klein beetje ons laat meekijken in het bloedvergieten in Damascus en omstreken en waarbij je blij bent dat Aeham en zijn gezin het hebben overleefd. Maar waarbij je ook nog stilstaat bij alle mensen die niet uit Syrië weg geraken en ook terug recht hebben op een klein beetje geluk.

Een beschrijving van een triest leven van mensen die buiten hun wil in een barre omstandigheden zijn beland. Verlaten door een overheid die voor hun zou moeten zorgen maar die hun aanvalt. Ze hebben geen toegang meer tot de eerste levensvoorwaarden. Met de mensen om hun heen maken ze er het beste van. De hoofdpersoon heeft zijn muziek waar mee hij troost weet te geven aan de mensen om hem heen. Het is wel een beetje een (te) lang verhaal. Het zou hier en daar korter kunnen. Soms is het een beetje te veel een toen dit toen dat verhaal. Maar het boeit wel en de afloop is gelukkig voor de hoofdpersoon en zijn vrouw en kinderen. Zijn ouders moest hij achterlaten

Aeham Ahmad geeft ons in zijn boek een inkijk in hoe het leven van een vluchteling eruit ziet vóór hij in Europa aankomt. Een leven dat verscheurt wordt door revolutie en terreur. Waar de verhalen van vluchtelingen voor veel Nederlanders nog ver-van-mijn-bed-show zijn, maakt Aeham Ahmad zijn verhaal tastbaar. Een trieste woordspeling, gezien de vader van Aeham blind is. Daar begint ook het verhaal van Aeham, met zijn vader. Hij vertelt in het eerste deel hoe hij opgroeit in de straten van Yarmouk, in het zuiden van Damascus. Zijn jeugd heeft er anders uitgezien dan van een gemiddelde andere jongen in het Syrië van voor de oorlog. De blindheid van zijn vader zorgt ervoor dat Aeham een goede band met zijn vader heeft en dat zijn vader altijd achter hem staat en in hem gelooft. De vader van Aeham wil dat zijn zoon later concertpianist wordt. Hij draait er iedere cent voor om om hem de muzikale opleiding te kunnen laten volgen die hij daarvoor nodig heeft. De liefde voor muziek komt bij Aeham pas op latere leeftijd, als hij zichzelf in de muziek kan verliezen. De talenten van de vader van Aeham en het enthousiasme van Aeham zelf zorgen voor een muziekwinkel die voor de oorlog een grote bloeiperiode kent waarbij Aeham zelf lesgeeft aan jonge kinderen. Aeham beschrijft hoe hij later graag een gezin wil en hoe zijn huwelijk met Tahani tot stand komt en hoe zij vlak voordat de terreur echt in Yarmouk losbarst, hun eerste kind op de wereld zetten. Wat volgt is een roerende omschrijving van de periode die dan aanbreekt. Een periode van terreur, chaos, vertwijfeling en angst. Maar ook een periode van geluk als Aeham besluit om de straat op te gaan met zijn muziek. Een dapper besluit wat hem later nog duur zal komen te staan. Desalniettemin weten ze het hoofd boven water te houden ondanks de honger die ze lijden. Op het moment dat IS Yarmouk inneemt weet Aeham dat het tijd is om uit Yarmouk te vertrekken en te vluchten naar het buitenland. Het wordt een lange reis…

De Pianist van Yarmouk is een ontroerend boek, waarin heel duidelijk wordt hoe een bloeiende Syrische cultuur kan veranderen in een gebied vol geweld en ruïnes. Voor wie in beelden denkt, waant zich met gemak tussen de puinhopen in de straten van Yarmouk. Aeham Ahmad schrijft daarbij niet helemaal chronologisch, maar het hindert niet. Ook weet hij bepaalde hints, vooruitblikken, te geven naar dat het allemaal niet zo denderend zal gaan in de toekomst. Die hints zorgen er op een of andere manier dat je doorleest, omdat je graag wil weten hoe het verder zal gaan met de sympathieke Aeham.
Al met al is de Pianist van Yarmouk een mooi boek, dat eigenlijk door iedere westerling gelezen zou moeten worden om te kunnen begrijpen waar al die vluchtelingen vandaan komen. Het zou het begrip van sommigen erg kunnen vergroten, wat de ‘vluchtelingenproblematiek’ hopelijk ten goede zou komen.