Gratis geld voor iedereen en nog vijf grote ideeën die de wereld kunnen veranderen

Er zijn maar weinig boeken die je vanaf het begin weten te boeien en je steeds weten te verrassen. Het boek van de nog jonge Rutger Bregman (1988) met als titel “gratis Geld” is zo’n bijzonder boek. Deze historicus en publicist is een serieuze wetenschapper en een begaafd stylist tegelijkertijd.
Van de ruwweg 250 bladzijden dat het boek beslaat worden er al 50 ingenomen door honderden bronverwijzingen. Je vraagt je af waar Bregman de tijd vandaan heeft gehaald om al deze bronnen te lezen. Is hij een bezeten onderzoeker?
Als bêtawetenschapper heb ik nooit een waardering gehad voor de historische wetenschappen, maar moet nu eerlijk bekennen dat dit een grote vergissing is geweest. Bregman weet op een zeer interessante wijze historische personen tot leven te brengen en hun rol in de geschiedenis duidelijk te maken. Natuurlijk wil je meteen weten wat deze vijf grote ideeën (of zijn het utopiën) zijn:
1.Het gaat om het idee van een onvoorwaardelijk basisinkomen om een einde te maken aan armoede en waarna de titel gratis geld ook verwijst.
2.Een korte werkweek van 15 of 20 uur om de door technologische innovaties structurele werkeloosheid aan te pakken.
3.Een eerlijker belastingstelsel om de vermogens- en inkomensongelijkheid aan te pakken.
4.Het uitroeien van armoede door effectieve vormen van ontwikkelingshulp.
5.Een wereld zonder grenzen (vrij verkeer van mensen).
Hij weet al deze radicale voorstellen gedegen en overtuigend uit te werken zodat ze heel geloofwaardig en plausibel worden en gesteund door goed wetenschappelijk onderzoek.
Toch realiseert Bregman zich ook de betrekkelijkheid van wetenschappelijk bewijs op het gedrag van mensen. Zo beschrijft hij de ontdekkingen van psycholoog Leon Festinger en vormgegeven in de cognitieve dissonantie theorie. Deze stelt dat mensen zo overtuigd kunnen zijn van de eigen diepste overtuigingen dat ze zelfs de realiteit ontkennen of verdraaien. Met andere woorden: mensen laten zich niet gauw overtuigen als het om politieke, religieuze of culturele overtuigingen gaat. Er is dus een crisis nodig om grote veranderingen, zoals beoogd met de genoemde grote ideeën, te bewerkstelligen.
Zelden heb ik een boek zo nauwgezet en grondig gelezen en me steeds opnieuw weer verbaasd over de onverwachte resultaten die Bregman presenteert. Een ware meester.
Dit boek zou verplichte (school-)kost moeten worden voor alle politieke, sociale en economische wetenschappers in het hoger onderwijs. Het opent je de ogen, brengt je aan het twijfelen en biedt hoopvolle vergezichten. Van deze jongeman zullen we nog veel horen.

Ik kan me voorstellen dat veel mensen kritiek hebben op de ideeën uit dit boek maar ikzelf heb het als zeer inspirerend en prikkelend ervaren. Heerlijk om te lezen. Fijn om eens op een heel andere manier naar de wereld te kijken. Vanuit gelijkheid en kansen voor iedereen en niet alleen voor de mensen die toevallig geluk hebben gehad dat ze geld bezitten. Interessant!

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

In andere talen werd dit boek vertaald onder de titel: Realistische utopiëen. Beide titels beschrijven beknopt waar het om gaat. Geen kant-en-klare recepten maar een poging om diepgewortelde overtuigingen in vraag te stellen. "Geld krijg je in ruil voor je werk", "gratis geld maakt mensen lui", "in West-Europa zouden we langer en harder moeten werken"... De auteur, een historicus, daagt een reeks veronderstellingen uit, altijd met feiten en een open geest. Dit boek verruimt onze blik op onze recente geschiedenis, en op de mogelijkheden voor de toekomst.

Mijn interesse in het boek "Gratis Geld voor iedereen" van Rutger Bregman werd gewekt door de gelijknamige uitzending van Tegenlicht en een artikel in Intermediair. Het thema 'Basisinkomen' is een thema dat zeker elke vijf jaar weer terugkeert. Bregman beschrijft dit thema vanuit historisch perspectief en roept vragen op voor de toekomst. Er moet iets gebeuren, want op de huidige manier doorgaan met werken en verdelen van inkomen en vermogen leidt op termijn tot grote problemen. Wat te denken met nieuwe trends als robotisering etc. Er zal eenvoudigweg niet genoeg werk meer zijn voor iedereen.

De vraagstukken die Bregman opwerpt, de (historische) voorbeelden die hij geeft en de toekomstbeelden die hij schetst zijn zonder meer interessant. Ik heb het boek in twee avonden uitgelezen.

Een diskwalificatie vind ik is echter de politieke standpunten die Bregman in de laatste twee hoofdstukken inneemt. Hij stelt zich daarin op als een soort neo-communist en haalt een paar keer venijnig uit. Eén van de uitkomsten van zijn betoog is dat alle grenzen rondom Europa open moeten, zodat iedereen op aarde zonder problemen naar Europa en Nederland kan trekken. Dat is erg jammer omdat de zeer interessante inhoud van het boek daarmee een politieke lading krijgt en daarom niet meer als neutraal uitgangspunt kan dienen. Laten we erop het houden dat dit jeugdige onbezonnenheid is geweest.

Erg boeiend boek wat je laat nadenken over onze wereld. Rutger wil de wereld verbeteren (ik ook). Mooi om te lezen op welke manier hij denkt dat het kan. Je begint je af te vragen "waarom doen we deze dingen niet gewoon!". De lezer die het boek als minpunt 'een politieke lading' geeft snapt het denk ik niet helemaal. De politieke lading moet juist bij dit boek, want we willen verandering.

Het verhaal is toegankelijk geschreven, en steeds onderbouwd met statistieken en voorbeelden uit het echte leven. Soms gaat deze statistiek echter kort door de bocht, en vrees ik dat de thema's te eenzijdig behandeld werden door enkel de (voor zijn kant) nuttige cijfers aan te halen.

Desondanks verandert het je manier van denken wel grondig, mede dankzij de heldere manier van schrijven. Een aanrader!

Een positief boek met enkele leuke ideeen die meer dan leuk zijn! Ik raad iedereen aan dit boek te lezen, het geeft hoop en inzicht. Wat wil je nog meer?

Dit boek geeft het bevlogen verhaal weer van een bevlogen historicus en geeft ons een andere kijk op verschillende zaken. Zoals het feit dat de politiek vaak de wetenschap gebruikt als wasknijpers om een cultuur op te hangen en sommige zaken benadrukt of wegstoppen om een bepaalde cultuur te benadrukken te creëren of om zeep te helpen zo licht Rutger Bregman de sluier op van enkele feiten die ons zijn onthouden of niet bij ons onder de aandacht zijn gebracht.
Helaas kunnen zijn ideeën (waar hij inderdaad een punt mee heeft) niet doorgerekend worden door b.v. een centraal plan bureau of andere organisaties die binnen Nederland een grootte (kunstmatige) status heeft. Het probleem van dit soort organisaties is dat deze modellen gebruikt, controleert en bij stuurt aan de hand van de huidige situatie en structuur (b.v. de beschreven tekortkomingen in het BBP) maar innovatieve ideeën zijn natuurlijk lastig te vangen in modellen die gebouwd zijn op oude aannames en feiten. Het enige wat Rutger Bregman kan doe is voorbeelden aandragen van de geuite creatieve ideeën en ons duidelijk maken dat het ook anders kan en ook ooit anders is gegaan.

Het boek van Rutger is bevlogen, goed geschreven, leest makkelijk weg en zet je regelmatig aan het denken

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Erg goed geschreven, houdt de lezer geboeid m.b.v. korte pakkende voorbeelden. Dit boek zet de lezer écht aan na te denken over de status quo. In mij heeft het in ieder geval een hoop losgemaakt. Optimaliseer je leven door het maximaliseren van je vrije tijd.

Geschreven bij Gratis geld voor iedereen

Vol prikkelende ideeën over de oplossing van armoede en prachtige citaten van economen en filosofen, maar het boek gaat als een nachtkaars uit na een exposé over het neoliberalisme. Jammer dat Bregman er geen econoom bij heeft gehaald om de haalbaarheid van het basisinkomen door te rekenen. M.a.w: hij beantwoordt de fundamentele vraag niet hoe zijn idee gerealiseerd kan worden. Hij doet zelfs geen poging. Met zijn pleidooi voor open grenzen beantwoordt hij ongewild wel de vraag waarom het basisinkomen beter een utopie kan blijven.